Giải đáp các câu hỏi thường gặp về BHXH một lần 2023
Cố Vấn Pháp Lý tổng hợp các câu hỏi phổ biến về chế độ bảo hiểm xã hội (BHXH) một lần hiện nay mà người lao động cần biết:
1. Nghỉ việc sau bao lâu thì được hưởng BHXH một lần?
Khoản 1 Điều 1 Nghị quyết 93/2015/QH13 nêu rõ, người lao động tham gia BHXH bắt buộc sau một năm nghỉ việc, người tham gia BHXH tự nguyện sau 01 năm không tiếp tục đóng BHXH mà chưa đủ 20 năm đóng BHXH khi có yêu cầu thì được nhận BHXH 01 lần.
Căn cứ quy định trên có thể thấy, sau khi nghỉ việc 01 năm mà chưa đủ 20 năm đóng BHXH và có yêu cầu thì được hưởng BHXH 01 lần.
2. Thời gian giải quyết thủ tục hưởng BHXH 1 lần là bao lâu?
Theo khoản 4 Điều 110 Luật BHXH 2014, trong thời hạn 10 ngày kể từ ngày nhận đủ hồ sơ với người hưởng BHXH 01 lần, cơ quan BHXH có trách nhiệm giải quyết và tổ chức chi trả cho người lao động. Nếu không giải quyết thì phải trả lời bằng văn bản và nêu rõ lý do.
Do đó, khi người lao động nộp đủ hồ sơ thì cơ quan bảo hiểm phải giải quyết và chi trả tiền bảo hiểm một lần trong thời hạn 10 ngày.
3. Hồ sơ nhận bảo hiểm xã hội một lần gồm những gì?
Trước khi làm thủ tục nhận bảo hiểm xã hội 1 lần người lao động cần nắm rõ về hồ sơ hưởng. Cụ thể hồ sơ hưởng bảo hiểm xã hội 1 lần được quy định tại Điều 109, Luật Bảo hiểm xã hội Việt Nam, hồ sơ bao gồm:
(1) Sổ bảo hiểm xã hội;
(2) Đơn đề nghị hưởng bảo hiểm xã hội một lần của người lao động;
(3) Trường hợp đối với người ra nước ngoài để định cư phải nộp thêm bản sao giấy xác nhận của cơ quan có thẩm quyền về việc thôi quốc tịch Việt Nam hoặc bản dịch tiếng Việt được chứng thực hoặc công chứng một trong các giấy tờ sau đây:
– Hộ chiếu do nước ngoài cấp;
– Thị thực của cơ quan nước ngoài có thẩm quyền cấp có xác nhận việc cho phép nhập cảnh với lý do định cư ở nước ngoài;
– Giấy tờ xác nhận về việc đang làm thủ tục nhập quốc tịch nước ngoài; giấy tờ xác nhận hoặc thẻ thường trú, cư trú có thời hạn từ 05 năm trở lên của cơ quan nước ngoài có thẩm quyền cấp.
(4) Trường hợp bị mắc những bệnh nguy hiểm đến tính mạng bổ sung thêm trích sao/tóm tắt hồ sơ bệnh án thể hiện tình trạng không tự phục vụ được; nếu bị mắc các bệnh khác thì phải có Biên bản giám định mức suy giảm khả năng lao động (KNLĐ) của Hội đồng giám định y khoa (GĐYK) thể hiện tình trạng suy giảm KNLĐ từ 81% trở lên và không tự phục vụ được.
(5) Trường hợp thanh toán phí GĐYK thì có thêm hóa đơn, chứng từ thu phí giám định; bảng kê các nội dung giám định của cơ sở thực hiện GĐYK.
(6) Bản khai cá nhân về thời gian, địa bàn phục vụ trong quân đội có hưởng phụ cấp khu vực theo Mẫu số 04B-HBKV.
4. Cách tính mức hưởng BHXH một lần như thế nào?
Người lao động tham gia BHXH bắt buộc sau một năm nghỉ việc hoặc người tham gia BHXH tự nguyện sau một năm không tiếp tục tham gia đóng BHXH và một số trường hợp khác (chưa đủ điều kiện hưởng lương hưu) có yêu cầu thì được nhận BHXH một lần. Chúng tôi xin giới thiệu đến các bạn cách tính mức hưởng BHXH một lần như sau:
Theo quy định tại Khoản 2 Điều 60 Luật BHXH năm 2014, mức hưởng BHXH một lần tính theo số năm đã đóng BHXH, cứ mỗi năm được tính như sau:
a) 1,5 tháng mức bình quân tiền lương tháng đóng BHXH cho những năm đóng trước năm 2014;
b) 02 tháng mức bình quân tiền lương tháng đóng BHXH cho những năm đóng từ năm 2014 trở đi;
c) Trường hợp thời gian đóng BHXH chưa đủ một năm thì mức hưởng BHXH bằng số tiền đã đóng, mức tối đa bằng 02 tháng mức bình quân tiền lương tháng đóng BHXH. Mức hưởng BHXH một lần không bao gồm số tiền Nhà nước hỗ trợ đóng BHXH tự nguyện. (trừ những người bị mắc bệnh nguy hiểm đến tính mạng).
Ví dụ:
Một công nhân A làm cho công ty B và có tham gia BHXH bắt buộc từ tháng 01/2013 đến tháng 7/2016. Công nhân A đã nghỉ việc vào tháng 8/2016. Tháng 9/2017, công nhân A muốn nhận tiền BHXH một lần thì công nhân A sẽ nhận được tổng số tiền bao nhiêu?
Được biết, thời gian đóng bảo hiểm của công nhân A như sau:
– Từ tháng 01/2013 đến tháng 12/2013, mức lương đóng BHXH là: 1.200.000đ
– Từ tháng 01/2014 đến tháng 9/2014, mức lương đóng BHXH là: 1.445.000đ
– Từ tháng 10/2014 đến tháng 12/2014, mức lương đóng BHXH là: 2.140.000đ
– Từ tháng 01/2015 đến tháng 6/2015: Nghỉ không lương, không đóng BHXH
– Từ tháng 07/2015 đến tháng 12/2015, mức lương đóng BHXH là: 2.140.000đ
– Từ tháng 01/2016 đến tháng 02/2016: mức lương đóng BHXH là: 2.140.000đ
– Từ tháng 03/2016 đến tháng 07/2011 2016, mức lương đóng BHXH là: 2.515.000đ
Cách tính: Theo quy định tại Thông tư số 42/2016/TT-BLĐTBXH ngày 28/12/2016 quy định mức điều chỉnh tiền lương và thu nhập tháng đã đóng BHXH, mức điều chỉnh tiền lương đã đóng BHXH của năm 2013, 2014, 2015, 2016 tương ứng là 1,08; 1,03; 1,03; 1,00. Do vậy, mức bình quân tiền lương tháng đóng BHXH để hưởng BHXH một lần của công nhân A được tính như sau:
– Từ tháng 01/2013 đến tháng 12/2013 (12 tháng): 1.200.000 x 12 x 1,08 = 15.552.000 đồng.
– Từ tháng 01/2014 đến tháng 09/2014 (9 tháng): 1.445.000 x 9 x 1,03 = 13.395.150 đồng
– Từ tháng 10/2014 đến tháng 12/2014 (3 tháng): 2.140.000 x 3 x 1,03 = 6.612.600 đồng
– Từ tháng 07/2015 đến tháng 12/2015 (6 tháng): 2.140.000 x 6 x 1,03 = 13.225.200 đồng
– Từ tháng 01/2016 đến tháng 02/2016 (02 tháng): 2.140.000 x 2 x 1.00 = 4.280.000 đồng
– Từ tháng 03/2016 đến tháng 07/2016 ( 5 tháng): 2.515.000 x 5 x 1.00 = 12.575.000 đồng
Tổng thời gian là: 12 + 9 + 3 + 6 + 2 + 5 = 37 tháng.
Tổng mức lương đóng BHXH của công nhân A là: 15.552.000 + 13.395.150 + 6.612.600 + 13.225.200 + 4.280.000 + 12.575.000 = 65.639.950 đồng
Mức bình quân tiền lương tháng đóng BHXH là: 65.639.950/37 = 1.774.052 đồng
– Thời gian đóng BHXH trước năm 2014 là 01 năm.
Trợ cấp BHXH một lần thời gian đóng BHXH trước năm 2014 là: 1.774.052 x 1 x 1,5 = 2.661.078 đồng
– Thời gian đóng BHXH từ năm 2014 là 02 năm 01 tháng.
Trợ cấp BHXH một lần thời gian đóng BHXH từ năm 2014 là: 1.774.052 x 2,5 x 2 = 8.870.260 đồng
– Tổng số tiền trợ cấp BHXH một lần công nhân A được hưởng là: 2.661.078 + 8.870.260 = 11.531.338 đồng
5. Thủ tục nhận BHXH một lần thực hiện ra sao?
(1) Nộp hồ sơ
Người lao động nộp hồ sơ bằng một trong các hình thức sau:
– Nộp qua giao dịch điện tử: NLĐ đăng ký nhận mã xác thực và gửi hồ sơ điện từ đến Cổng Thông tin điện tử BHXH Việt Nam hoặc qua Tổ chức I-VAN (nếu đã đăng ký sử dụng dịch vụ I-VAN); trường hợp không chuyển hồ sơ giấy sang định dạng điện tử thì gửi toàn bộ hồ sơ giấy cho cơ quan BHXH qua dịch vụ bưu chính công ích;
– Nộp qua dịch vụ bưu chính công ích;
– Nộp trực tiếp tại cơ quan BHXH nơi cư trú.
(2) Nhận kết quả:
Sau khi nộp hồ sơ cho cơ quan BHXH người lao động nhận được hồ sơ giấy tờ và trợ cấp nếu hồ sơ hợp lệ gồm có:
Hồ sơ giấy tờ liên quan: theo hình thức đã đăng ký (Trực tiếp tại cơ quan BHXH hoặc qua dịch vụ bưu chính công ích hoặc qua giao dịch điện tử);
Tiền trợ cấp theo hình thức đăng ký trước đó (nhận trực tiếp tại cơ quan BHXH; nhận qua dịch vụ bưu chính công ích; nhận qua tài khoản ngân hàng).
Nếu người lao động ủy quyền cho người khác lĩnh thay, thực hiện theo quy định tại thủ tục “ủy quyền lĩnh thay các chế độ BHXH, trợ cấp thất nghiệp” hoặc bản chính Hợp đồng ủy quyền theo quy định của pháp luật.