05 nguyên tắc của tư pháp quốc tế Việt Nam

Nguyên tắc cơ bản của tư pháp quốc tế Việt Nam là những tư tưởng pháp lý cơ bản, có tính bao trùm, ổn định, chỉ đạo toàn bộ quá trình xây dựng, giải thích và áp dụng tư pháp quốc tế Việt Nam. Tư pháp quốc tế Việt Nam có 5 nguyên tắc cơ bản thể hiện đặc trưng riêng của tư pháp quốc tế bên cạnh những nguyên tắc chung của pháp luật Việt Nam.

1. Nguyên tắc bình đẳng về mặt pháp lý giữa các chế độ sở hữu của các quốc gia khác nhau

Nội dung cơ bản của nguyên tắc này là nhà nước Việt Nam không phân biệt đối xử giữa các chế độ sở hữu của các quốc gia khác nhau trên thế giới.

Các chế độ sở hữu này đối xử bình đẳng với nhau về mặt pháp lý, không phân biệt chế độ chính trị, kinh tế, xã hội của các quốc gia.

Đây là nguyên tắc có ý nghĩa rất quan trọng vì nó không những đảm bảo cho hoạt động giải thích và áp dụng pháp luật nước ngoài trong tư pháp quốc tế Việt Nam được vận hành một cách khách quan, đảm bảo về mặt pháp lý giữa các bên.

Chế độ sở hữu là yếu tố then chốt quyết định hình thức và nội dung của hệ thống pháp luật quốc gia, vì vậy công nhận sự bình đẳng về mặt pháp lý giữa các chế độ sở hữu cũng là tôn trọng hệ thống pháp luật của các quốc gia trên thế giới.

2. Nguyên tắc quyền miễn trừ của quốc gia

Nội dung cơ bản của nguyên tắc này là nếu không có sự đồng ý của quốc gia thì không một cơ quan nhà nước nào được phép xét xử, áp dụng các biện pháp nhằm đảm bảo cho vụ kiện, thi hành án đối với quốc gia đó.

Nguyên tắc này đảm bảo cho quốc gia khi tham gia vào quan hệ tư pháp quốc tế được hưởng quyền miễn trừ về tư pháp và miễn trừ đối với tất cả những tài sản thuộc sở hữu của quốc gia.

3. Nguyên tắc không phân biệt đối xử trong quan hệ giữa công dân Việt Nam với người nước ngoài và giữa người nước ngoài với nhau tại Việt Nam

Khi tham gia vào các quan hệ tư pháp quốc tế, về cơ bản, người nước ngoài được đối xử bình đẳng với nhau và với công dân Việt Nam, không phân biệt nguồn gốc, chủng tộc, tôn giáo, quan điểm chính trị.

Tuy nhiên, trong một số lĩnh vực liên quan đến chính trị, an ninh quốc gia, người nước ngoài cũng phải chịu những hạn chế nhất định so với công dân Việt Nam như quyền tham gia bầu cử, ứng cử các chức danh trong cơ quan nhà nước.

Đây là nguyên tắc xuất phát từ các nguyên tắc cơ bản của Luật quốc tế hiện đại, đó là nguyên tắc bình đẳng chủ quyền giữa các quốc gia, nguyên tắc các quốc gia có nghĩa vụ hợp tác.

4. Nguyên tắc tôn trọng sự thỏa thuận của các bên

Nội dung cơ bản của nguyên tắc là pháp luật cho phép các bên trong quan hệ thỏa thuận lựa chọn luật áp dụng đối với quan hệ đó, tuy nhiên không phải mọi lĩnh vực mà tư pháp quốc tế điều chỉnh các bên đều được phép lực chọn luật áp dụng trong lĩnh vực hợp đồng và bồi thường thiệt hại ngoài hợp đồng. Nguyên tắc này hoàn toàn phù hợp tư pháp quốc tế hiện nay trên thế giới.

5. Nguyên tắc có đi có lại

Nội dung cơ bản của nguyên tắc này là quyền và nghĩa vụ của người nước ngoài, pháp nhân nước ngoài tại Việt Nam được xây dựng và đảm bảo thực thi trên cơ sở các quyền và nghĩa vụ mà công dân, pháp nhân Việt Nam được quy định và đảm bảo thực thi ở nước ngoài tương ứng. Tùy theo quan hệ giữa Việt Nam và nước ngoài mà nguyên tắc này sẽ được áp dụng.

Nguyên tắc có đi có lại là nguyên tắc cơ bản của quan hệ quốc tế, theo đó một quốc gia sẽ dành chế độ pháp lý nhất định, có thể là chế độ đãi ngộ quốc gia hoặc chế độ đãi ngộ tối huệ quốc hay một số quyền lợi nào đó cho thể nhân và pháp nhân một nước ngoài giống như chế độ pháp lý, những quyền lợi hoặc ưu đãi mà các thể nhân và pháp nhân của nước này cũng được hưởng ở nước ngoài đó.