Cách lập thuyết minh báo cáo tài chính năm 2023
Bản thuyết minh báo cáo tài chính là bộ phận quan trọng, không thể tách rời của bộ báo cáo tài chính nhằm cung cấp chi tiết thông tin về tình hình tài chính của doanh nghiệp.
Tuy nhiên, một số doanh nghiệp hiện nay vẫn chưa chú trọng đến loại báo cáo này.
Mục đích của việc lập thuyết minh báo cáo tài chính
Bản thuyết minh báo cáo tài chính là một bộ phận không không thể thiếu trong quá trình lập Báo cáo tài chính của doanh nghiệp và được lập ra với mục đích:
– Mô tả hoặc phân tích chi tiết các thông tin, số liệu được trình bày trong bảng cân đối kế toán, bảng báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh, báo cáo lưu chuyển tiền tệ và các thông tin cần thiết khác theo yêu cầu của kế toán.
– Trình bày những thông tin khác nếu doanh nghiệp xét thấy điều đó là cần thiết cho việc trình bày trung thực, hợp lý báo cáo tài chính
Nguyên tắc trình bày và cách lập thuyết minh báo cáo tài chính
Về nguyên tắc, khi lập báo cáo tài chính năm doanh nghiệp cần dựa trên những quy định của chuẩn mực kế toán “Trình bày báo cáo tài chính” và hướng dẫn cụ thể tại chế độ báo cáo tài chính này.
Đồng thời, khi lập báo cáo tài chính giữa niên độ (gồm dạng đầy đủ và dạng tóm lược) thì doanh nghiệp phải chọn lọc thông tin theo quy định của chuẩn mực kế toán “Báo cáo tài chính giữa niên độ” và thông tư hướng dẫn về cách lập bản thuyết minh báo cáo tài chính.
Về nội dung, bản thuyết minh báo cáo tài chính của doanh nghiệp cần đảm bảo các yêu cầu cơ bản sau đây:
– Thông tin về cơ sở lập và trình bày báo cáo tài chính, các chính sách kế toán được chọn và áp dụng với các giao dịch và sự kiện quan trọng.
– Thông tin quan trọng theo quy định của chuẩn mực kế toán chưa được trình bày trong các báo cáo tài chính khác
– Thông tin bổ sung chưa được trình bày trong báo cáo tài chính nhưng lại cần thiết cho việc thể hiện tính trung thực và hợp lý tình hình tài chính doanh nghiệp
Để bản thuyết minh báo cáo tài chính có ý nghĩa thì người lập cần trình bày các thông tin một cách có hệ thống và mỗi khoản mục cần được đánh dấu dẫn tới các thông tin liên quan trong bản báo cáo tài chính.
Cơ sở lập bản thuyết minh báo cáo tài chính cho doanh nghiệp
Bản thuyết minh báo cáo tài chính được lập nên dựa trên các căn cứ:
– Căn cứ vào bảng cân đối kế toán, báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh và báo cáo lưu chuyển tiền tệ năm
– Căn cứ vào bản thuyết minh báo cáo tài chính năm trước của doanh nghiệp
– Căn cứ vào sổ kế toán tổng hợp, thẻ, sổ kế toán chi tiết hoặc bảng tổng hợp chi tiết có liên quan
– Căn cứ vào tình hình thực tế của doanh nghiệp và các tài liệu có liên quan khác
Nội dung và phương pháp lập chỉ tiêu trên bản thuyết minh báo cáo tài chính
(1) Đặc điểm hoạt động của doanh nghiệp
Trong phần này, người lập thuyết minh báo cáo tài chính cần nêu rõ các vấn đề sau:
– Hình thức sở hữu vốn: công ty nhà nước, công ty cổ phần, công ty trách nhiệm hữu hạn, doanh nghiệp tư nhân, công ty hợp danh, doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài
– Lĩnh vực kinh doanh, ngành nghề kinh doanh: sản xuất công nghiệp, kinh doanh thương mại, dịch vụ, xây lắp, tổng hợp nhiều lĩnh vực kinh doanh
– Chu kỳ sản xuất, kinh doanh: Trường hợp chu kỳ dài hơn 12 tháng thì thuyết minh thêm chu kỳ sản xuất kinh doanh bình quân
– Đặc điểm hoạt động của doanh nghiệp: Nêu rõ những sự kiện về môi trường pháp lý, diễn biến thị trường, đặc điểm hoạt động kinh doanh, quản lý, tài chính, sự kiện sáp nhập, chia tách, thay đổi quy mô
– Cấu trúc doanh nghiệp: danh sách các công ty con, danh sách các công ty liên doanh, danh sách các đơn vị trực thuộc hạch toán phụ thuộc
(2) Đơn vị tiền tệ được sử dụng trong kế toán và kỳ kế toán
– Kỳ kế toán năm: Tính theo năm dương lịch (từ ngày… đến ngày…)
– Đơn vị tiền tệ sử dụng: Ghi rõ là VNĐ hoặc đơn vị khác được lựa chọn theo quy định của Luật kế toán
(3) Chuẩn mực và chế độ kế toán
– Chế độ kế toán áp dụng: Chế độ kế toán doanh nghiệp, kế toán doanh nghiệp đặc thù được Bộ Tài chính chấp thuận bằng văn bản, kế toán doanh nghiệp xây lắp hoặc kế toán doanh nghiệp vừa và nhỏ
– Tuyên bố tuân thủ chuẩn mực và chế độ kế toán
(4) Chính sách kế toán áp dụng cho trường hợp doanh nghiệp đáp ứng giả định hoạt động liên tục
– Nguyên tắc chuyển đổi báo cáo tài chính lập bằng ngoại tệ sang Đồng Việt Nam
– Các loại tỷ giá hối đoái được áp dụng trong kế toán
– Nguyên tắc xác định lãi suất thực tế
– Nguyên tắc ghi nhận các khoản tiền và các khoản khác có giá trị tương đương tiền
– Nguyên tắc kế toán các khoản đầu tư tài chính
– Nguyên tắc kế toán nợ phải thu
– Nguyên tắc ghi nhận hàng tồn kho
– Nguyên tắc kế toán và khấu hao tài sản
– Nguyên tắc kế toán các hợp đồng hợp tác kinh doanh
– Nguyên tắc kế toán thuế thu nhập doanh nghiệp hoãn lại
– Nguyên tắc kế toán chi phí trả trước
– Nguyên tắc kế toán nợ phải trả
– Nguyên tắc ghi nhận vay và nợ phải trả thuê tài chính
– Nguyên tắc ghi nhận và vốn hóa khoản chi phí đi vay
(5) Chính sách kế toán áp dụng cho trường hợp doanh nghiệp không đáp ứng giả định hoạt động liên tục
Chính sách tái phân loại tài sản và nợ phải trả dài hạn thành ngắn hạn
Nguyên tắc xác định giá trị: Các khoản đầu tư tài chính, khoản phải thu, phải trả, hàng tồn kho, bất động sản đầu tư, các loại tài sản khác….
(6) Thông tin bổ sung cho bảng cân đối kế toán
Trong phần này, doanh nghiệp cần trình bày và phân tích chi tiết các số liệu để người đọc hiểu rõ hơn về nội dung khoản mục tài sản, nợ phải trả và vốn chủ sở hữu.
(7) Thông tin bổ sung cho bảng báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh
Trong phần này, doanh nghiệp cần trình bày, phân tích các số liệu đã được thể hiện trong báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh để người đọc hiểu rõ hơn về doanh thu, chi phí.
(8) Thông tin bổ sung cho bảng báo cáo lưu chuyển tiền tệ
Trong phần này, doanh nghiệp cần trình bày, phân tích số liệu trong báo cáo lưu chuyển tiền tệ để người đọc hiểu rõ hơn về các yếu tố ảnh hưởng đến lưu chuyển tiền trong kỳ của doanh nghiệp.
(9) Thông tin khác (nếu có)
Ngoài các thông tin đã trình bày ở các phần trên, doanh nghiệp có thể cung cấp các thông tin bằng chữ viết hoặc số theo quy định của chuẩn mực kế toán nhằm giúp người đọc báo cáo tài chính cảm thấy trung thực, hợp lý hơn.