Chủ thể bắt buộc trong quan hệ pháp luật hành chính

Quan hệ pháp luật là quan hệ xã hội được pháp luật điều chỉnh, trong đó các bên tham gia quan hệ pháp luật có quyền và nghĩa vụ pháp lý được Nhà nước bảo đảm thực hiện”.

Quan hệ pháp luật hành chính là một loại quan hệ pháp luật, cụ thể là những quan hệ xã hội phát sinh trong lĩnh vực quản lý hành chính nhà nước và được điều chỉnh bằng các quy phạm pháp luật hành chính.

Chủ thể của quan hệ pháp luật hành chính là cá nhân, tổ chức tham gia những mối quan hệ xã hội hoặc cán bộ, công chức nhà nước, cơ quan nhà nước, hoặc tổ chức, cá nhân mà được nhà nước trao quyền. Trong đó, tất cả các chủ thể này cần có đảm bảo đầy đủ về năng lực và quyền, nghĩa vụ phù hợp theo quy định pháp luật.

Chủ thể của quan hệ pháp luật hành chính rất đa dạng, tuy nhiên những chủ thể này khi tham gia vào trong mối quan hệ pháp luật thì đều phải có ít nhất một bên đóng vai trò là chủ thể có thẩm quyền thuộc hành chính nhà nước.

Trong quan hệ pháp luật hành chính thì việc phân biệt quan hệ này với quan hệ khác đó là trong quan hệ này có một bên bắt buộc là bên có quyền nhân Nhà nước để có thể đưa ra những mệnh lệnh buộc bên còn lại có nghĩa vụ thực hiện, tuân theo.

Như vậy , chủ thể mà tham gia trong quan hệ pháp luật hành chính được xác định là hai bên chủ thể có những quyền và nghĩa vụ tương ứng nhau, cụ thể:

– Bên chủ thể có vai trò là đối tượng quản lý thuộc quan hệ hành chính là cá nhân hoặc tổ chức. Theo đó bên chủ thể này đủ năng lực pháp luật và đồng thời đủ năng lực hành chính.

Chủ thể có đầy đủ năng lực pháp luật hành chính – cá nhân: được hưởng quyền, nghĩa vụ pháp lý hành chính mà nhà nước quy định cụ thể. Đây cũng là thuộc tính pháp lý hành chính có sự phản án về địa vị pháp lý hành chính của chính các cá nhân đó.

Để chủ thể có đủ năng lực hành vi hành chính đối với chru thể là cá nhân cần phải được Nhà nước thừa nhận thì họ mới được tự mình thực hiện các quyền và nghĩa vụ, chịu hậu quả pháp lý bởi hành vi chính họ mang lại.

Trong đó, năng lực hành vi hành chính có phụ thuộc vào tất cả các yếu tố: tình trạng sức khỏe, độ tuổi, khả năng về tài chính,… đồng thời cũng cần sự thừa nhận từ Nhà nước.

– Bên chủ thể có vai trò là bên quản lý nhà nước, cá nhân hay tổ chức được giao quyền/nhân danh Nhà nước để có thể thực hiện chức năng quản lý nhà nước ở các lĩnh vực khác nhau.

Năng lực chủ thể cơ quan nhà nước được phát sinh do sự thành lập hoặc bị chấm dứt khi cơ quan đó giải thể theo quy định pháp luật. Năng lực được quy định tương ứng và phù hợp với nhiệm vụ cũng như chức năng, quyền hạn từ cơ quan quản lý hành chính nhà nước.

Năng lực chủ thể đối với công chức, cán bộ được phát sinh nếu cá nhân đó được nhà nước giao cho chức vụ hoặc một công vụ nhất định thuộc bộ máy nhà nước, sau đó sẽ năng lực chủ thể này cần phải phù hợp với chính cơ quan và cũng như vị trí công tác từng cán bộ, công chức ấy.

Đối với năng lực chủ thể của các đơn vị kinh tế, tổ chức xã hội, đơn vị là vù trang hoặc hành chính- sự nghiệp thì được phát sinh  khi quyền và nghĩa vụ được quy định bởi nhà nước đối với quản lý hành chính nhà nước, sau đó khi tổ chức đó bị giải thể hoặc quy định pháp luật đó không còn thì bị chấm dứt.

Như vậy thì các tổ chức đó bởi không có chức năng về quản lý nhà nước khi tham gia vào quan hệ pháp luật sẽ tham gia với tư cách là chủ thể thường. Khi nhà nước trao quyền về quản lý hành chính trong nhà nước với những công việc nhất định thì các tổ chức đó có thể tham gia quan hệ pháp luật hành chính là chủ thể đặc biệt.