Ở đâu có xã hội loài người, ở đó có sự xuất hiện của nhà nước?
Ở đâu có xã hội loài người, ở đó có sự xuất hiện của nhà nước đúng hay sai?
“Ở đâu có xã hội loài người, ở đó có sự xuất hiện của nhà nước” là một nhận định sai. Bởi vì xã hội cộng sản nguyên thủy có loài người nhưng chưa có nhà nước. tư liệu sản xuất và phân hóa giai cấp.
Hình thức chính thể quân chủ được hiểu như thế nào?
Chính thể quân chủ là chính thể trong đó người đứng đầu Nhà nước là vua (hay hoàng đế) lên ngôi theo thế tập, thường là “cha truyền con nối”, theo kiểu “con vua thì lại làm vua”. Căn cứ vào mối quyền hạn của vua, mối quan hệ giữa nhà vua với các nhà nước khác, chính thể quân chủ lại phân chia thành các hình thức sau:
– Chính thể quân chủ tuyệt đối: là hình thức chính thể được tổ chức phổ biến chủ yếu trong các Nhà nước chủ nô và phong kiến dựa trên thuyết thần quyền là: tất cả quyền lực trên thế gian thuộc về đấng tối cao (Trời hay Chúa trời). Vua được coi là trời (“thiên tử”), thay trời cai trị đất nước. Vua vừa nắm quyền lập pháp vừa nắm quyền hành pháp và tư pháp.
Chính thể quân chủ tuyệt đối tồn tại phổ biến ở kiểu nhà nước chủ nô và kiểu nhà nước phong kiến.
– Chính thể quân chủ hạn chế: chính thể quân chủ hạn chế tiêu biểu có các hình thức chính thể sau:
Quân chủ nhị nguyên: quân chủ nhị nguyên có những đặc điểm chủ yếu sau: có 2 thiết chế chính trị là nhà vua và nghị viện để phân chia thực hiện quyền lập pháp và hành pháp.
Nhà vua cả về pháp lý và thực tế độc lập với nghị viện khi thực hiện quyền lập pháp, nhưng nhà vua lại có quyền can thiệp mạnh mẽ vào quyền lập pháp của nghị viện. Vua cũng có toàn quyền thành lập chính phủ. Chính phủ không chịu sự kiểm soát và cũng không chịu trách nhiệm trước nghị viện. Nghị viện về hình thức được Hiến pháp quy định cho thực hiện quyền lập pháp, nhưng không có quyền tác động và ảnh hưởng gì đối với chính phủ, cũng như các thành viên của chính phủ, không có chê định trách nhiệm của chính phủ trước nghị viện.Ngược lại, nhà vua có quyền phủ quyết luật, có quyền bộ nhiệm thượng nghị viện và giải tán nghị viện.
Hiện nay trên thế giới còn 3 quốc gia có hình thức chính thể quân chủ nhị nguyên là: Gioóc-đa-ni, Vương quốc Ma-rốc và Cô–oét.
Quân chủ đại nghị: hình thức quân chủ đại nghị hiện nay còn tồn tại ở một số nước tư bản phát triển như Anh, Nhật bản, Thái Lan, Bỉ…Bộ máy nhà nước ở Trung ương bao gồm: Vua, Nghị viện, Chinh phủ do Thủ tướng đứng đầu và Toà án tối cao. Hình thức quân chủ đại nghị có những đặc điểm sau:
Vua là do cha truyền con nối. Nhà vua trong hình thức chính thể này “trị vì nhưng không cai trị”. Về mặt hình thức, Vua là nguyên thủ quốc gia nhưng lại không nắm quyền lực thực tế. Chính phủ là chính phủ của vua nhưng chính phủ lại không chịu bất cứ trách nhiệm nào trước vua. Ngay cả việc bổ nhiệm Thủ tướng- người đứng đầu chính phủ, nhà vua cũng chỉ thực hiện quyền này khi mà Đảng chiếm đa số trong Viện thứ dân đã chọn ra ứng viên mà chỉ trình nhà vua ký quyết định.
Chính phủ là cơ quan nắm quyền hành pháp, được thành lập trên cơ sở Nghị viện và chịu trách nhiệm chính trị về hoạt động của mình trước nghị viện. Đảng chiếm đa số trong Nghị viện sẽ bầu cử người làm Thủ tướng.